Groen Aalst programma deel 2: vergroening van de stad
01 Oktober 2012
Vergroening van de stad 1. Zorg voor milieu en natuur dicht bij alle mensen1.1 Aalst kent een nijpend gebrek aan groen en speelruimte in alle wijken. Van alle Vlaamse centrumsteden hebben de bewoners van Aalst het minst groen in hun buurt. Op het congres over de Stadsmonitor 2008 werd gesteld:
"De kindvriendelijkheid in de steden verhogen, dat is dé grote uitdaging voor de toekomst." Maar het onderzoek Stadsmonitor 2011 laat zien dat er in Aalst nog niets verbeterd is. Gezinnen zijn erg teleurgesteld over het tekort aan kansen van hun kinderen om buiten te spelen. Ze hebben gelijk. Groen Aalst vindt dat elk kind recht heeft op speelruimte om minstens 500 meter van zijn woning.
Voorstellen:
- We maken afspraken met scholen om hun speelplaatsen en groenzones open te stellen voor publiek gebruik in weekends en vakanties.
- De stad koopt kleine en middelgrote braakliggende stukjes grond en maakt ze groen en kindvriendelijk.
- Ongebruikte groene zones zoals aan KTA Ledebaan/Welvaartstraat geven speelruimte aan de kinderen uit de buurt, volkstuintjes, aanleg van een avontuurlijk Robinson speelterrein. Zulke projecten maken we in overleg met de buurt.
- We zoeken private groenzones die we kunnen ontsluiten voor publieke recreatie. Er is het goede voorbeeld van parktuin Schelfhout: daar werd een oude privé-tuin een aantrekkelijke openbare groenzone, met een verbinding tussen Zonnestraat en St-Kamielstraat. In de binnenstad zijn er nog mooie oude privétuinen, waarover men met de eigenaars kan onderhandelen om ze op termijn om te toveren tot publiek domein.
- De helft van de pastorietuin van Erembodegem kan overdag opengesteld worden voor het publiek, met een wandel- en fietsverbinding tussen de Denderkaai en het dorpsplein. Open van zonsopgang tot zonsondergang.
- Aan de Dender kan een speelbos ingericht worden op de vroegere site van Electrabel, links van het jaagpad bij het natuurgebied De Gerstjens.
- De groene zone in Hofstade ter hoogte van het waterzuiveringsstation Aquafin, waar sommigen een gevangenis willen bouwen, moet voor ons groen blijven. Een deel van het gebied kan recreatief ingericht worden voor jeugdbewegingen en bewoners.
- Groen wil een ecologische zwemvijver realiseren in het park rondom het Stedelijk Zwembad.
- Een doolhof met groene hagen heeft u misschien in het buitenland al eens gezien. Daar is ook in Aalst plaats voor: een leuke attractie waar Aalstenaars met hun kinderen naartoe kunnen, en waar ook toeristen van genieten.
- De weinige parkjes die we hebben in het centrum ? zoals het Astridpark - laten we niet verkommeren, en ook niet kapen door mensen die ze onveilig maken. We zorgen dat die parken goed ingericht en verlicht zijn, vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Groen Aalst vindt dat de parken niet vroegtijdig gesloten moeten worden als er overlast is. Bestraf vandalisme en diegenen die de publieke ruimte onveilig maken, niet de buurtbewoners die 's avonds van hun park willen genieten.
- Groen Aalst wil dat de Siesegemkouter open groene ruimte blijft, geen bedrijventerrein dus.
- Als de stadsdiensten gecentraliseerd worden, komt kasteel Terlinden eventueel leeg te staan. Groen wil dan ruime inspraak van de bevolking over de herbestemming van kasteel en parkzone. Het park moet publiek toegankelijk blijven, recreatie voor bewoners (petanque-spelers, ouderen) gevrijwaard.
1.2 Groen Aalst staat nog altijd op de bres om oprukkende lintbebouwing, uitbreiding van autowegen (zoals N41), industrieterreinen en verkavelingen heel kritisch af te wegen tegen het belang van natuur en groene ruimte. Het behoud van ecosystemen is van vitaal belang voor de toekomst van de mens. Dat beseffen zelfs gerenommeerde economen, wereldwijd. Ook in Aalst willen we de achteruitgang van de biodiversiteit vermijden, het ongebreideld ruimtegebruik tegengaan en actief werken aan het vermijden van de verdere klimaatopwarming. Aalst scoort heel slecht in het Natuurrapport van de Vlaamse steden en gemeenten 2006-2012.
We onderschrijven de doelstellingen van Natuurpunt vzw voor de verkiezingen 2012.
Hun voorstellen zijn:
- Realiseer 1m2 natuurgebied per inwoner per jaar. Doe dit door zelf gronden aan te kopen of terreinverwervende verenigingen zoals Natuurpunt te steunen bij hun aankopen van nieuwe natuurgebieden.
- Geef het beheer van de ongebruikte groenzones waar de stad Aalst eigenaar van is in handen van Natuurpunt, en laat de Natuurpuntvrijwilligers daar zorgen voor vergroening.
- Voer in samenwerking met Natuurpunt een Aalsters actieplan uit om specifieke bedreigde planten en diersoorten te beschermen.
- De stad ondersteunt Natuurpunt Aalst met €3 per lid/per jaar.
1.3 Groen vraagt zorg voor het behoud en de ontwikkeling van de natuurlijke oevers van de Dender. In het centrum van Aalst zijn nog nog relatief veel onverharde, groene stroken Denderoever overgebleven. Er is een project op komst om de stuwsluis stroomopwaarts te verplaatsen naar site Schotte. Groen vraagt aandacht voor risico's van verdroging van oevers, omdat het waterpeil daar zal dalen. Bij de plannen voor het RUP stadspark zal groen op linkeroever verdwijnen ter hoogte van site Electrabel en in natuurgebied de Gerstjens. Waar groen en zachte oevers verdwijnen, moet werk gemaakt worden van natuurcompensaties elders.
1.4 Groen wil dat het regionaal project Stadsbosontwikkeling Erembald (van Erembodegem tot Kravaalbos) alle kansen krijgt. Dit omvat integratie van natuurontwikkeling en landbouw in synergie met zorg voor erfgoed, recreatie, toerisme en natuur-educatie. In dat totaal-project zit het Kluisbos van Erembodegem, dat aan de noordzijde aanzienlijk uitgebreid kan worden, op het domein De Kluizen. Dat natuuruitbreidingsgebied met recreatieve bestemming zit echter in conflict met de organisatie van jumpings. Tijdens de Internationale Jumping parkeren daar jaarlijks zo'n 3000 wagens, met enorme schade aan de vegetatie tot gevolg.
Groen wil dat de groenzone met zomereiken een openbare groene promenade wordt, een recreatief parkbos van aan de Affligemdreef tot aan de Zandberg. De stad en het Agentschap Natuur en Bos (ANB) onderhandelen met de eigenaar van De Kluizen over een Masterplan dat in 2013 in werking treedt. Groen wil dat daarin een natuurontwikkelingsplan wordt afgesproken : het parkbos wordt publiek toegankelijk, biedt de Aalstenaars een gloednieuwe groene boulevard op, recreatief ingericht, en het comfort van een nieuwe veilige groene fiets- en wandelroute van Affligemdreef tot Zandberg. Bij jumping-activiteiten kunnen alternatieve parkeergelegenheden gezocht worden op weides in de buurt en via de organisatie van een shuttle-busdienst.
1.5 Binnen de zes jaar willen we het ecologisch project Wijngaerdpark langs de oevers van de Dender realiseren. Heidelien Bultynck en Steven Plas van MIER vzw maakten een visieschets om de Denderoevers ter hoogte van het Wijngaardveld om te vormen tot een aantrekkelijke groen-recreatieve zone aan de Noordkant van de stad. Langs het industrieterrein Wijngaardveld ligt een dertig meter brede groenstrook van ongeveer één km lengte, van viaduct tot zwaaikom.
Deze zone biedt veel mogelijkheden voor zachte recreatie en natuur vlakbij de stadswijken die open ruimte en groen missen. Op basis van een inrichtingsplan en in overleg met de omwonenden, hengelaars en omliggende bedrijven kan deze zone uitgroeien tot een nieuwe groene troef voor Aalst. Een blauwgroen lint langs de Dender met aantrekkelijke wandel- en fietspaden, een oeverwand met broedgelegenheid voor oeverzwaluw en ijsvogel, hengelplaatsen, een degelijke parkeerstrook met groenscherm, ligweide in bloemrijk grasland, een brede oevervegetatie met vispaaiplaats, poelen met een vogelkijkwand. De volledige visieschets vindt u op de website van MIER vzw.
1.6 De historische rivaliteit tussen natuurbeschermers en landbouwers is geëvolueerd naar groeiend overleg en samenwerking tussen Natuurpunt en de Boerenbond. Groen pleit voor het bevorderen van biolandbouwprojecten (cfr. sociale werkplaats De Loods) en projecten rond natuurbehoud, bosbeheer, landschapszorg en milieu-educatie. Landbouwers worden milieubouwers, kinder- en zorgboerderijen en toeristische mogelijkheden worden verweven. Die evolutie zorgt ook voor bijkomende jobs. Groen wil dat zulke projecten in Aalst geactiveerd worden.
Concreet voorbeeld: bioboerderij De Loods verhuist naar landbouwgebied in de zone tussen Kerrebroekstraat, Ledebaan, Pennebaan en spoorweg. Via het project De Loods kan met landbouwers samengewerkt worden en kunnen formules zoals samentuinen, volkstuinen, schooltuinen kansen krijgen. Tussen de Kerrebroekstraat en Pennebaan / Onegem kan op termijn ook nieuwe een fiets- en wandelweg bijgeschapen worden, met een brug over de Molenbeek.
Het gebied sluit aan bij het beschermd natuurgebied Honegem, en kan in samenspraak met eigenaars van weiden en akkers uitgroeien tot een innovatief stedelijk Biotuinpark Kerrebroek.
1.7 Groen Aalst vindt dat de natuurgebieden van Aalst, de Dender en de Faluintjes ook als toeristische troef gepromoot moeten worden. Versterk de promotie van de Aalsterse natuurgebieden: Gerstjens, Ten Bos, Osbroek, Somergembos, Honegem, Kravaalbos, Faluintjes, Hogedonk, Kluisbos en andere. Aalst heeft het potentieel om zich ook te profileren als een stad met een groot hart voor natuur.
Niet alleen natuurgebieden, maar ook straten en pleinen willen we vergroenen in samenwerking met de inwoners, scholen, jeugdbewegingen, ? We lanceren een creatieve campagne om geveltuinen en groene balkons te promoten. Jaarlijks organiseren we een wedstrijd met de uitreiking van de Aalsterse Blommekeeprijs voor de Fleurigste Straat van de Stad. Samen met VELT wordt ecologisch leven en tuinieren in de stad bevorderd: stadslandbouw en eco-tuinen populair maken.
Aalst heeft nu amper 25 publieke volkstuintjes (Elisabethwijk), de wachtlijsten zijn lang: dat aantal moet fors stijgen om tegemoet te komen aan de groeiende belangstelling.
Groen wil dat Aalst stad meestapt in de wereldwijde beweging van Transition Towns: concrete initiatieven nemen om ons voor te bereiden op een toekomst met minder fossiele brandstoffen, en actief werken aan de problematiek van klimaatverandering.
2. Groengezinde ruimtelijke ordening
2.1 De stadsvernieuwing in Aalst blijft een stuurloze indruk maken, met als gevolg vele flagrante mislukkingen die het historisch patrimonium verminken. Commerciële projectontwikkelaars en immo-speculanten krijgen al decennia te veel vrij spel.
Ook in de deelgemeenten is dat zo (cfr. hoogbouwappartementen in dorpskernen, de buitenmaatse residentie Denderhof in Erembodegem, enz ?).
Het nakende woonproject Capucienenklooster, waar bijna het hele park zal sneuvelen, is nog een tragisch voorbeeld. Groen wil een strikt stedenbouwkundig beleid, dat stadsvernieling in de toekomst onmogelijk maakt.
Bij alle projecten moet inspraak en participatie geboden worden. De adviezen van de GECORO (Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke ordening) moeten gerespecteerd worden.
2.2 Bij renovatieprojecten en de vele verkavelingen in de stadsrand en deelgemeenten willen we dat de stad bij projectontwikkelaars afdwingt dat er voldoende groen en speelruimte wordt voorzien. Voor immo-maatschappijen telt enkel de winst, de opbrengst per m2. De stad kan en moet dus strengere stedenbouwkundige voorwaarden opleggen. Want in ons dichtbevolkte en volgebouwde centrum is er een schrijnend gebrek aan groene oases, rust- en speelplekjes. Aalst kan ook op dat vlak stedenbouwkundig vooruitstrevende keuzes maken.
Bij de geplande stadsontwikkeling op de site Tragel en de pendelparking van de NMBS Holding (project "Denderplein") willen wij dat er minstens 20 % openbaar groen wordt aangelegd. Anders dreigen die projecten compleet ingenomen te worden door bebouwing en asfalt.
2.3 Groen Aalst vindt dat alle grote projecten democratisch vooraf moeten voorgelegd worden aan de bevolking. Voor de nieuwe Hopmarkt is een absurde splitsing van het plein gepland met twee overbodige mega- "stadspaviljoenen" van ieder 500m2. Enerzijds een 'stadswinkel annex toeristische dienst' en anderzijds een "Grand Café'. Café's bouwen is geen kerntaak van een stadsbestuur is. Er is in Aalst horeca genoeg, zo leert de Stadsmonitor 2011. Jammer genoeg zullen de Aalstenaars vanaf 2013 met deze stedebouwkundige flaters moeten leven. Het is een dure losprijs voor de ondergrondse parking. Een drastische ingreep in het grootste plein binnnen de Wallenring, zonder enige inspraak van de bevolking. Voor meer info zie de analyse van het Forum Duurzame Mobiliteit.
2.4 De vernieuwing van het Vredeplein, Werfplein en Stationsplein gebeurden ook zonder enige vorm inspraak. Men geeft vrij spel aan architecten en 'masterplanners' die overduidelijk kiezen voor de zogenaamde "steense uitstraling": groen-elementen worden zoveel mogelijk geweerd. Tegenover die doodse betonnen vlaktes willen wij levendige groene en speelse pleinen die wèl gelijkvloers groen hebben, speelprikkels voor kinderen, zitbanken met leuning voor oudere mensen en traploze toegankelijkheid voor anders-validen.
2.5 Tegenover dure prestigieuze 'architecturale hoogstandjes' pleit Groen voor stadsvernieuwing met vele kleine en middelgrote projecten. Bijvoorbeeld ons project "Gendarmerie": de leegstaande rijkswachtkazerne aan de Denderstraat renoveren tot eindelijk een Jeugdherberg voor Aalst, met ruimte voor repetitielokalen, speelpleinwerking en een buurtparkje met ravotterrein. Ook de sportzaal willen we openstellen voor het publiek. In een tussenbouw aan de Denderstraat kan het museum Pieter De Bruyne onderdak vinden.
2.6 De leegstand boven winkels in het centrum is groot. Dat is ook zo voor de baanwinkels langs de grote invalswegen. We pleiten voor een project Wonen-boven-Winkels zoals in Maastricht: op 10 jaar tijd realiseerde men er 300 woonmogelijkheden en studio's boven winkels in de binnenstad. Aalst moet op dat vlak een grote inhaalbeweging maken.
2.7 In Aalst hebben Agalev en Groen 25 jaar lang zwaar aan de kar getrokken om de Grote Markt en winkelstraten verkeersvrij te maken. In 2009 is De Nieuwstraat ook eindelijk verkeersvrij geworden en in 2011 een deel van het Vredeplein. Groen vindt dat nu ook de Molenstraat en Zwarte Zusterstraat autoluw moeten worden, net als de Pontstraat vanaf de Anna Snelstraat tot aan de St-Martinuskerk.
2.8 De historische gebouwen van de Pupillen moeten biedt unieke kansen voor stadsvernieuwing in het centrum. De site sluit harmonisch perfect aan bij het bestaande stadhuis, de stadskern en de winkelwandelstraten. Na de verhuis van de federale overheidsdiensten komen de gebouwen en twee binnenpleinen vrij. De waardevolle gebouwen en gevels mogen niet gesloopt worden, wel verbouwd, aldus het Agentschap Ruimte en Erfgoed. Groen vindt dat het historische gebouwencomplex, bestemd voor openbaar nut, gemoderniseerd moet worden en duurzaam ingericht als Nieuw Administratief Centrum (NAC).
Het gebied tussen Grote Markt en Graanmarkt kan zo een levendige plek worden in het hart van de stad, met toegevoegde openbare groenzones (de twee binnentuinen van de Pupillen) die de leefbaarheid en uitstraling van Aalst versterken. Een architecturale voorstudie toont aan dat het haalbaar is. Er is bovendien zelfs ruimte voor de bibliotheek, die te krap behuisd zit in kelders van CC De Werf. Dit project kan in verschillende fasen gerealiseerd worden, in eigen beheer, naargelang het budget en de behoeften.
2.9 Groen stelt een stadsvernieuwingsproject Keizerspoort voor. Van kale en kille parking tot een bruisend en groen stadsproject. De parking "keizershallen" is een groot terrein dat eigendom is van de stad. De parkeergelegenheid kan ondergronds gemaakt worden en dan komt een immense ruimte vrij. Op relatief korte termijn kan hier een stadsvernieuwend project gerealiseerd worden. Groen Aalst lanceert een aantal voorstellen en wil de bewoners daarin laten participeren. De jeugd van Aalst heeft nood aan een jeugdontmoetingscentrum, een ruimte waar ze ongehinderd kunnen fuiven, repetitielokalen voor jonge muzikanten enz. Het bestaande onthaalcomplex kan omgevormd worden tot een modern jeugdcentrum en dan kan er op korte termijn eindelijk een middelgrote fuifzaal (500 man) gerealiseerd worden. Groen wil hier een ook groene oase van natuur en speelruimte voor de kinderen en de bewoners van de binnenstad.